Tranzyt, zgodnie z definicją słownikową, oznacza przejazd osób lub przewóz towarów przez obszar danego państwa w drodze do innego państwa.
Z punktu widzenia przepisów celnych „Tranzyt” jest procedurę celną pozwalającą na przewóz towarów przez granice państw bez konieczności dokonywania opłat należności celnych, które mogą być należne, gdy towary są wprowadzane na to terytorium.
Organy celne, z zasady, żądają uiszczenia należności celnych przywozowych w momencie, gdy towary są wprowadzane do danego państwa bądź na dane terytorium (np. UE). Podobna sytuacja wystąpi, gdy chcemy jedynie przewieźć towary (dokonać tranzyt)u przez dane państwo lub terytorium w drodze do innego państwa/terytorium.
Procedura tranzytu zmniejsza koszty administracyjne i inne koszty powiązane dla przedsiębiorców, którzy mogą ją wykorzystywać do przewozu towarów przez granice lub terytoria bez konieczności uiszczenia należnych opłat. Będzie jednak trzeba dokonać formalności celnych, w chwili gdy towary opuszczają kraj objęty procedurą.
Czym jest status celny towarów?
W procedurze tranzytu spotkamy się z pojęciem „Status celny towarów”. To on decyduje, czy towary będą przewożone na podstawie dokumentu T1 czy T2.
Tu należy zaznaczyć, że np. wywożąc z Unii europejskiej, w przypadku wątpliwości organu celnego, może być konieczne udokumentowania unijnego statusu celnego towarów. Wspólna procedura tranzytowa (WPT) umożliwia zawieszenie należności celnych, podatków i opłat na czas tranzytu towarów z urzędu celnego wyjścia do urzędu celnego przeznaczenia. Korzystanie z tej procedury ułatwia przewoźnikom przemieszczanie towarów z jednego kraju do drugiego. Nie jest jednak ona obowiązkowa. Korzystając z tej procedury, wyróżniać będziemy różne rodzaje urzędów celnych, w zależności od wykonywanych czynności.
Będą to:
– urząd celny wyjścia,
– urząd celny tranzytowy,
– urząd celny przeznaczenia,
– urząd celny zabezpieczenia.
WPT rozpoczyna się w urzędzie celnym wyjścia, a kończy się wraz z przedstawieniem towarów i TAD w urzędzie celnym przeznaczenia zgodnie z zasadami tranzytu wspólnego. Między urzędem celnym przeznaczenia a urzędem celnym wyjścia następuje wymiana komunikatów w tranzytowym systemie komputerowym NCTS2.
Oby zapewnić ciągłość działania urząd celny przeznaczenia zwraca jeden egzemplarz zgłoszenia tranzytowego w formie papierowej (SAD lub TAD) do urzędu celnego wyjścia (lub do urzędu centralnego w państwie wyjścia).
Po otrzymaniu potwierdzenia z systemu NCTS 2 lub zgłoszenia tranzytowego (w formie papierowej) urząd celny wyjścia zamyka procedurę tranzytu i zwalnia z odpowiedzialności osobę uprawnioną do korzystania z procedury tranzytu.
WPT rozpoczyna się w chwili złożenia zgłoszenia tranzytowego w urzędzie celnym wyjścia. Jest on wówczas „osobą uprawnioną do korzystania z procedury” w tranzycie wspólnym.
Po objęciu towarów procedurą tranzytu należy, następuje zwolnienie towarów i po ich dostarczeniu w wyznaczonym czasie należy przedstawić je w niezmienionym stanie wraz z towarzyszącym im zgłoszeniem tranzytowym w urzędzie celnym przeznaczenia.
Tam zastosowane będą przepisy celne dotyczące wspólnej procedury tranzytowej oraz spłaty długu celnego, który byłby należny w przypadku wystąpienia nieprawidłowości. Osoba uprawniona do korzystania z procedury powinna złożyć zabezpieczenie na pokrycie kwoty ewentualnego długu (jeżeli nie została ona zwolniona na mocy przepisów prawa lub na podstawie pozwolenia). Zabezpieczenie to może zostać złożone w formie depozytu w gotówce lub w formie zobowiązania ze strony instytucji finansowej będącej gwarantem.
Czym jest procedura T1 i procedura T2?
Te dwa rodzaje wspólnej procedury tranzytowej są zależne od statusu celnego przemieszczanych towarów.
T1 (procedura tranzytu zewnętrznego) – ma zastosowanie w przypadku przemieszczania towarów nieunijnych i powoduje zawieszenie środków, które normalnie stosuje się wprzypadku przywozu towarów o takim statusie.
T2 (procedura tranzytu wewnętrznego) – ma zastosowanie w przypadku przemieszczania towarów unijnych i powoduje zawieszenie środków, które normalnie stosuje się wprzypadku przywozu takich towarów do państwa wspólnego tranzytu.
W określonych warunkach i po udzieleniu pozwolenia przez właściwe organy celne możliwe jest uproszczenie wspólnej procedury tranzytowej. Podczas wywozy towarów może zajść konieczność sporządzenia dokumentów T2L lub T2LF, ale o tym innym razem.
